Let's dance. A self-other ethnography on educational relations

Deze etnografie laat een voorbeeld zien van reflecteren, reflecteren als relationele praktijk. Ik reflecteer op opleidingsrelaties vanuit mijn ervaringen als opleider, student en onderzoeker in een zoektocht naar mogelijkheden om samen te leren. Met dit boek wil ik opleiders en studenten aanzetten tot een kritische reflectie op hun relaties vanuit een pedagogische perspectief. Het onderzoek Let’s Dance is gestart vanuit de traditie van de reflecterende professional (Argyris & Schön, 1974; Schön, 1983, 1987) en heeft daarnaast een relatie met de kritische pedagogiek en de leraar als onderzoeker zoals Joe Kincheloe (2003) beschrijft. Een leraar die zijn eigen praktijk onderzoekt, kan zijn handelen verbeteren en wanneer dit gebeurt vanuit een maatschappijkritisch perspectief kan een leraar, volgens Kincheloe, de praktijk van het onderwijs veranderen. Het was mijn intentie om te onderzoeken wat ik studenten vraag om te doen: reflecteren. Het onderzoek heeft zich van daaruit ontwikkeld tot een kritische reflectie op reflecteren van professionals en tot de ontwikkeling van het concept van Self- Other etnografie als vorm van relationele reflectie voor professionals in het algemeen en pedagogen in het bijzonder. Vanuit het oogpunt van de reflecterende professional hebben leren, opleiden en onderzoeken een gemeenschappelijk element: ze zijn allen gericht op ontwikkelen. Daarmee is ‘opleider worden’ verbonden met ‘onderzoeker worden’, ‘onderzoeker worden’ met ‘opleider worden’ en ‘opleider worden’ met ‘student worden’ en vice versa. In het proefschrift worden opleidingsrelaties daarom vanuit verschillende perspectieven geconstrueerd en gereconstrueerd. Zo worden in dit onderzoek naar opleidingsrelaties, vanuit verschillende perspectieven, nieuwe condities voor leren en pedagogisch inzichten gecreëerd (Rasberry, 1997). De titel Let’s Dance verwijst naar de metafoor van de Argentijnse tango die in dit proefschrift met enige regelmaat aangehaald wordt. Een Argentijnse tango is een dans gebaseerd op improvisaties en ontstaat al dansend. Een tango kan niet volledig herhaald of gerepresenteerd worden; improviseren gaat immers steeds maar door en tijdens het dansen ontstaan telkens nieuwe dansen. De metafoor biedt een mogelijkheid om naar opleidingsrelaties te kijken als relaties die, net als de tango, ontstaan in het moment van de interactie en waarbij improvisatie een belangrijkere rol speelt dan vooraf bepaalde regels en danspassen. Ik gebruik de tangometafoor deels als illustratie van aspecten van opleidingsrelaties en deels als uitdaging om opleidingsrelaties op een andere manier te beschouwen.