Abstract
In deze scriptie is de vraag onderzocht hoe intensivisten omgaan met de ervaring van de sterk negatieve emoties van walging en antipathie, en hoe zij goede zorg kunnen verlenen als zulke emoties zich voordoen. Op de intensive care (IC) is uitstel of ontwijking van patiënten die deze emoties opwekken vaak niet mogelijk, omdat er acute zorg geleverd moet worden. Hierdoor zou de zorg voor deze patiënten extra belastend kunnen zijn, omdat er vanuit professioneel oogpunt van artsen verwacht wordt dat zij een open en neutrale houding hebben naar alle patiënten.Uit het literatuuronderzoek kwam naar voren dat er weinig ruimte is voor het uitten van emoties door artsen, omdat dit als niet professioneel wordt gezien; een arts dient zijn/haar emoties onder controle te houden omdat alleen dan goede zorg geleverd zou kunnen worden.
Daarnaast zijn emoties een lastig fenomeen zonder duidelijke definitie en de waardering van emoties is cultureel bepaald. Emoties geven geestelijke maar ook lichamelijke reacties, die vaak moeilijk te onderdrukken zijn. Deze lichamelijke reacties worden direct bij een zintuigelijke ervaring opgewekt, en zijn afhankelijk van persoonlijke ervaringen van iemand. Dit maakt dat lichaam en geest niet los van elkaar kunnen worden gezien, al is dit wel het meest geaccepteerde eeuwenoude dogma.
In de zorg heerst een taboe op het hebben van negatieve emoties zoals walging of antipathie voor een patiënt, waardoor deze emoties weinig worden besproken op de werkvloer. Ook in de algemene literatuur is maar weinig geschreven over hoe artsen met deze emoties om moeten omgaan.
Zorgethische theorieën bieden meer ruimte voor artsen om emoties te mogen ervaren. Maar de emoties beschreven in zorgethische literatuur zijn meestal positieve of mild negatieve emoties die meer sociaal geaccepteerd zijn. Zelden worden de emoties van walging en antipathie beschreven. Wel wordt aangegeven dat empathisch zijn naar de patiënt, of compassie hebben met de patiënt, zou kunnen helpen in het geven van goede zorg voor patiënten die deze emoties oproepen en daarnaast mag de arts accepteren dat deze gevoelens er zijn. Ook kan het helpen ervaringen met andere zorgverleners te delen, waarbij de professionaliteit wel voorop moet blijven staan.
In het empirisch onderzoek is onderzocht hoe intensivisten in de praktijk omgaan met ervaring van walging of antipathie opgewekt door een patiënt. Door middel van interviews werden 4 intensivisten, werkzaam op verschillende IC’s in Nederland, gevraagd een casus te beschrijven waarbij zij enorme walging of antipathie hebben ervaren die werd opgeroepen door een patiënt of familie. Vervolgens werd gevraagd wat deze emoties met ze deden en hoe ze hiermee zijn omgegaan.
Uit dit onderzoek bleek dat op het moment dat de respondenten walging ervaarden bij een patiënt, de respondenten voornamelijk schrokken van deze situatie, en vervolgens de walging wilden onderdrukken. Dit wilden ze zowel vanuit professionaliteit als vanuit de noodzaak van de gevraagde acute zorg. Achteraf ervaarden ze medelijden met de patiënt. Walging werd door de respondenten niet als een emotionele belasting gezien.
| Date of Award | 11 Jul 2023 |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Supervisor | Gustaaf F. Bos (Supervisor) & Alistair R. Niemeijer (Supervisor) |