Autonomie van oncologieverpleegkundigen onder de zorgethische loep
: Een zorgethisch onderzoek naar de geleefde ervaring van de professionele autonomie van oncologieverpleegkundigen

  • René Leijtens

Student thesis: Master's Thesis: Care Ethics

Abstract

In deze scriptie worden de resultaten gepresenteerd van een zorgethisch onderzoek naar de geleefde ervaring van jong gediplomeerde oncologieverpleegkundigen van het Franciscus Gasthuis & Vlietland (FG&V) van hun autonomie in het verlenen van goede zorg. Dit onderzoek gaat uit van de Utrechtse visie op zorgethiek. Daarbij is gebruik gemaakt van fenomenologische onderzoeksbenadering. De Interpretive Phenomology Analysis (IPA) is gekozen als onderzoeksmethode. Voor het onderzoek zijn vijf jong gediplomeerde oncologieverpleegkundigen geïnterviewd aan de hand van semigestructureerde interviews na informed consent.
Uit de interviews zijn een viertal thema’s: compassie, verantwoordelijkheid, zelfvertrouwen en afstand met de arts.
De participanten benoemen hun autonomie als een vorm van professionele autonomie, waarbij de nadruk ligt op het zelfstandig kunnen verlenen van de beste zorg aan de oncologieverpleegkundigen waar zij op dat moment verantwoordelijkheid voor dragen. De participanten ervaren in meer of mindere mate professionele autonomie naar mate de afstand met de artsen af- of toeneemt. De mate waarin verantwoordelijkheid wordt gevoeld hangt samen met de compassie die ontstaat als de participanten geconfronteerd wordt met het (dreigende) lijden van de patiënten waar zij verantwoordelijkheid voor voelen.
De empirische data zijn met behulp van de zorgethische concepten verantwoordelijkheid, macht en positie, compassie, wederkerigheid en kwetsbaarheid verder doordacht en aangevuld.
Door compassie niet alleen als een individuele eigenschap, maar ook als een teameigenschap in te zetten worden signalen van patiënten beter opgevangen. Voor het ontstaan van verantwoordelijkheidsgevoelens in de zorgpraktijk van oncologieverpleegkundigen zijn verschillende verklaringen mogelijk. Oncologieverpleegkundigen signaleren vaak als eersten het lijden van patiënten, beschikken over de juiste competenties om deze signalen te interpreteren en om het lijden te verminderen of te voorkomen. Maar de bij diplomering afgelegde belofte om de beste zorg te leveren het verantwoordelijkheidsgevoel van oncologieverpleegkundigen versterken of verzwaren.
Zelfverzekerd optreden van oncologieverpleegkundigen hangt met name samen met het bezitten van professionele competenties.
Tussen artsen en verpleegkundigen bestaat een wederkerige relatie. Deze relatie wordt beïnvloed door de verschillende morele perspectieven van waaruit beide disciplines naar de zorg als morele praktijk kijken.
De manier waarop het zelfvertrouwen en de verantwoordelijkheidsgevoelens in soortgelijke zorgpraktijken tot stand komen zijn goede aangrijpingspunten voor verder onderzoek.
Voor de praktijk lijkt het zinvol te zijn om aan de hand van concrete casussen de onuitgesproken verschillen in perspectieven tussen artsen en verpleegkundigen naar voren te laten komen.
Date of Award26 Jul 2022
Original languageDutch
SupervisorVivianne E. Baur (Supervisor)

Cite this

'