Een onderzoek naar de betekenis van genderperformativiteit in femicide in Nederland

Abstract

In Nederland is femicide - de moord op vrouwen en meisjes vanwege hun geslacht - een structureel maatschappelijk probleem waar tot op heden onvoldoende rekening wordt gehouden met de rol die gender speelt. In deze thesis is de betekenis van genderperformativiteit in het fenomeen femicide in Nederland onderzocht. Hiervoor is gebruikgemaakt van de theorie van Judith Butler. De hoofdvraag luidt: Welke betekenis heeft genderperformativiteit in femicide in Nederland? Om deze vraag te beantwoorden wordt allereerst Judith Butler´s theorie van genderperformativiteit geanalyseerd. Butler stelt dat gender niet een vaste identiteit is maar eerder het resultaat van herhaalde normatieve handelingen en gedragingen binnen culturele normen en verwachtingen. Ten tweede wordt het fenomeen femicide geanalyseerd waaruit blijkt dat femicide ook in ogenschijnlijk geëmancipeerde samenlevingen zoals Nederland een structureel maatschappelijk probleem is. De meest voorkomende vorm van femicide in Nederland is intieme femicide waarbij een vrouw wordt vermoord door haar partner of
ex-partner. Wanneer de vrouw haar man verlaat loopt zij het grootste risico vermoord te worden. Ook is duidelijk geworden dat Nederland in vergelijking tot andere Europese landen onvoldoende adequaat beleid heeft ontwikkeld om femicide tegen te gaan terwijl femicide de meest voorspelbare moord is en juist hierom voorkomen kan worden. Ten derde is het concept genderperformativiteit toegepast op femicide in Nederland. Hieruit is naar voren gekomen dat vrouwen vaak vermoord worden wanneer zij afwijken van traditionele normen van vrouwelijkheid zoals het streven naar onafhankelijkheid. Femicide kan eerder worden gezien als een uiting van mannelijkheid waarbij mannen geweld gebruiken tegen vrouwen die zich subversief gedragen en daarmee hun mannelijkheid aantasten. Femicide benadrukt de rigide en vaak gewelddadige uiting van mannelijkheid als reactie op bedreigingen van de mannelijke identiteit. Bovendien toont het aan hoe vrouwelijkheid wordt geconstrueerd en benut binnen patriarchale structuren waarbij vrouwen gereduceerd worden tot traditionele rollen en hun veiligheid afhankelijk is van onderdanigheid aan mannen.

Date of Award	26 Aug 2024
Original language	Dutch
Supervisor	Abdelilah Ljamai (Supervisor) & Femmianne H. Bredewold (Supervisor)