Ongedocumenteerden zijn mensen die Nederland moeten verlaten omdat zij niet beschikken over de vereiste, legale verblijfsdocumenten. Ter beschikbaarstelling voor uitzetting komen zij in een vreemdelingendetentiecentrum terecht waarin vrijwel alle aspecten van hun dagelijks leven worden bepaald. Als straf- of ordemaatregel kunnen ingeslotenen in isolatie worden geplaatst. Dit blijkt niet alleen schadelijk, maar druist ook in tegen universele mensenrechten waar menselijke waardigheid een kernbegrip vormt. De volgende hoofdvraag vormt de kern van dit onderzoek: ‘wat betekent het isoleren van ongedocumenteerden binnen het vrijheidsontnemende karakter van vreemdelingendetentie voor de waardigheid van deze mensen en voor het denken over goede zorg vanuit zorgethisch perspectief?’.
De Waardigheidscirkel is in dit onderzoek leidend in het zorgethisch denken over relationele waardigheid. Hier tonen verschillende soorten behandeling aan hoe waardigheidsschendingen in ongelijke relaties plaatsvinden. Dit onderzoek start vanuit een zorgethische benadering en neemt institutionele etnografie als onderzoeksmethode waarbij verschillende databronnen zijn gebruikt. Hierdoor wordt de schuring tussen de geleefde ervaring en de institutionele context met haar regulerende systemen en onderliggende machtsverhoudingen zichtbaar. Uit de resultaten is gebleken dat de institutionele vormgeving van isolatie is ingebed in de bredere organisatie van een vreemdelingendetentiecentrum en in nationaal beleid. De isolatie ervaring van participanten wordt gekenmerkt door verschillende thema’s waarbij het gevoel van ‘machteloze afhankelijkheid’ in relaties van miskenning de rode draad vormt.
De resultaten tonen dat goede zorg voor ongedocumenteerden een intersubjectief proces behelst en dat er geen eenduidig antwoord betaat. Vanuit zorgethiek wordt gepleit voor een contra-narratief. Het huidige rechtvaardigheidsdenken, de reducering van ongedocumenteerden tot hun juridische positie en het idee van de mens als autonoom en onafhankelijk maken hier plaats voor een zorgethisch mensbeeld. Hierin staan wederzijdse afhankelijkheid en kwetsbaarheid voorop en wordt naar nabijheid in plaats van afzondering gezocht, ook in isolatie waar de zorgrelatie en de beantwoording aan relationele waardigheid vaak afwezig is. De maatschappij, politiek en vreemdelingendetentie als institutie hebben hier uiteindelijk een verantwoordelijkheid. Niet alleen om goede zorg uit te dragen, maar ook om ongedocumenteerden niet te schaden, mensenrechten te waarborgen en stigmatiserende behandeling tegen te gaan door het bieden van een contra-narratief.
| Date of Award | 1 Jan 2020 |
|---|
| Original language | American English |
|---|
| Supervisor | van I. Nistelrooij (Supervisor) & V. Baur (Supervisor) |
|---|