Abstract
Voorwoord
Beste lezer,
Met deze thesis rond ik de master Zorgethiek & Beleid af aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Tijdens het volgen van deze master heb ik geleerd om met een kritische, zorgethische lens naar zorgpraktijken te kijken. Ik kijk ernaar uit om deze inzichten toe te passen binnen de zorgpraktijken waarin in zelf werkzaam ben.
Deze thesis had niet tot stand kunnen komen zonder een aantal belangrijke mensen, wie ik dan ook graag hartelijk zou willen bedanken. Allereerst wil ik de respondenten graag bedanken voor hun deelname, en hun openheid en eerlijkheid tijdens de interviews. Zonder hen had ik geen inzicht kunnen krijgen in de mogelijke relatie tussen gender en het ervaren van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast wil ik mijn begeleider prof. dr. Inge van Nistelrooij bedanken voor haar ondersteuning en feedback gedurende de eerste helft van de thesis. Daarnaast wil ik mijn begeleider dr. Elleke Landeweer bedanken voor haar feedback en het meedenken gedurende de tweede helft van de thesis, wat erg behulpzaam was. Daarnaast wil ik de tweede lezer dr. Alistair Niemeijer bedanken voor de feedback op het onderzoeksvoorstel.
Het idee voor dit onderzoek is tot stand gekomen naar aanleiding van een oproep van de beroepsgroep Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) voor onderzoek naar agressie tegen zorgverleners. Hierbij wil ook Andrea Steger bedanken, die vanuit V&VN heeft meegedacht met het onderzoek. Tot slot wil ik mijn familie, vriend, vriendinnen en medestudenten bedanken voor de mentale support tijdens het gehele traject.
Veel leesplezier!
Samenvatting
Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt in veel werksituaties voor, waaronder ook in de gezondheidszorg. Er is steeds meer aandacht voor dit probleem, zowel op maatschappelijk als wetenschappelijk gebied. Onderzoek wat tot op heden gedaan is naar seksueel grensoverschrijdend gedrag in de gezondheidszorg, richt zich met name op de ervaringen van vrouwelijke zorgverleners, waarbij het seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft plaatsgevonden vanuit mannelijke cliënten of patiënten. Verschillende onderzoeken wijzen echter aan dat mannelijke zorgverleners ook regelmatig te maken krijgen met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het doel van dit onderzoek is met behulp van de zorgethiek, een gendersensitief inzicht te verkrijgen in de relatie tussen gender en het ervaren van en omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen de seksuele gezondheidszorg.
In dit zorgethische onderzoek is gebruik gemaakt van zowel een literatuurstudie als een empirische studie. Voor de empirische studie werd met behulp van de fenomenologie onderzocht hoe respondenten van verschillende genders seksueel grensoverschrijdend gedrag hadden ervaren en hoe zij hier mee om zijn gegaan. Hiervoor werden zes semigestructureerde interviews afgenomen met hbo-verpleegkundigen.
De resultaten zijn geanalyseerd met behulp van de methode van de ‘Interpretative Phenomenological Analysis’ (IPA) volgens Smith. In de zes analysestappen werden de transcripten voorzien van codes, welke uiteindelijk geclusterd werden tot thema’s. Tussen de transcripten onderling werd gekeken naar patronen tussen de verschillende thema’s. Hieruit zijn vijf hoofdthema’s voortgekomen, met elk enkele sub thema’s. Aan de hand van deze thema’s zijn de resultaten weergegeven.
Uit de koppeling tussen de literatuurstudie en de empirische studie, blijkt dat gender zich op verschillende manieren verhoudt ten opzichte van het ervaren van en omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zo ervaren de respondenten bijvoorbeeld verschillende vormen van gendernormativiteit tijdens hun werk. Echter lijkt gender geen invloed te hebben op hoe iemand omgaat met seksueel grensoverschrijdend gedrag, aangezien er uit de antwoorden van de respondenten geen duidelijk onderscheid tussen de mannelijke en vrouwelijke respondenten op te maken is. Ook blijkt dat seksueel grensoverschrijdend gedrag invloed heeft op hoe de respondenten de zorgrelatie vormgeven. Uit de antwoorden van de respondenten blijkt niet dat zij vinden dat seksueel grensoverschrijdend gedrag onderdeel is van de werkcultuur in de gezondheidszorg. Uit de koppeling tussen de literatuurstudie en de empirische studie blijkt ook dat seksuele voorkeur een rol kan spelen in hoe iemand seksueel grensoverschrijdend gedrag ervaart en hiermee omgaat. Daarbij blijkt uit de empirische studie dat lichamelijkheid ook een rol speelt in het ervaren van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Aanvullend, gendersensitief onderzoek naar seksuele voorkeur en lichamelijkheid is nodig om meer inzichten te verkrijgen in de verhouding van deze onderwerpen tot seksueel grensoverschrijdend gedrag.
| Date of Award | 11 Jul 2024 |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Supervisor | Elleke Landeweer (Supervisor) & Alistair R. Niemeijer (Supervisor) |