Handjeklap en kromme balken
: Een verkenning van personages in verhalen over een versterkingstraject in het gaswinningsgebied in Groningen

  • Joop van Wijnen

Student thesis: Master's Thesis: Humanistic Studies

Abstract

Conflict en gespannen relaties zijn een probleem in het gaswinningsgebied in Groningen. Met name versterkingen (bouwoperaties die gebouwen in Groningen aardbevingsbestendig dienen te maken), zorgen soms voor spanning en onenigheid onder betrokkenen en hun gemeenschappen. Er zijn verschillende wetenschappelijke projecten waarin de impact van de gaswinning in kaart wordt gebracht. Het accent ligt hierin echter vaak op de manier waarop individuen de gaswinning, aardbevingen en versterkingen beleven. Hoe mensen in het gaswinningsgebied zich tot elkaar verhouden, is nog relatief onontgonnen terrein.
In dit onderzoek heb ik de manier waarop betrokkenen bij een versterkingsoperatie elkaar zien, verkend. Ik heb eerst inzichten uit voorgaand wetenschappelijk onderzoek hierover gebundeld. Daarna heb ik zelf empirisch onderzoek hiernaar gedaan. Daarvoor heb ik meerdere betrokkenen bij een versterkingsoperatie in een dorp in het gaswinningsgebied geïnterviewd. Deze data heb ik geanalyseerd aan de hand van twee vragen. Ten eerste: welke personages komen naar voren in de verhalen van de respondenten? Ten tweede: hoe worden die personages opgetekend? (Welke eigenschappen krijgen ze toegeschreven, bijvoorbeeld?) Hierbij heb ik onder andere erop gelet of ze als hetzelfde of anders van elkaar worden opgetekend, of ze als actoren of passief worden opgetekend, en of ze als veranderlijk door de tijd of juist hetzelfde worden opgetekend. Dit doe ik in navolging van narratieve identiteitsconstructie zoals Bamberg (2020) dit beschrijft. Ook heb ik gekeken of er rechten en plichten van de personages naar voren kwamen, zoals gebruikelijk in Positioning Theory (Slocum-Bradley, 2010). Deze methode past goed bij dit gebied, omdat uit eerder onderzoek (Van Uffelen, 2024) blijkt dat het erg verschilt hoe betrokkenen kijken naar de plichten van de overheid/overheidsinstanties om de bevingsproblematiek af te handelen. De centrale vraag in dit onderzoek is dan ook: Hoe worden betrokkenen bij versterkingsoperaties opgetekend door betrokken bij een versterkingsoperatie in het gaswinningsgebied in Groningen?
Uit dit onderzoek blijkt dat de personen en partijen die direct betrokken zijn bij de versterkingsoperatie, ook het meest prominent voorkomen in de vertellingen van de respondenten. De regering wordt bijvoorbeeld meestal zijdelings genoemd. De personages die wel prominent aanwezig waren in de constructies van de respondenten, waren de NCG, aannemers, bewoners en de rest van Nederland. De NCG werd opgetekend als moeilijk begrijpbare organisatie, met een kluwenachtige binnenkant waar regels elkaar tegenspreken en verschillende afdelingen elkaar tegenwerken. Ook construeerden respondenten NCG-medewerkers als anoniem en met weinig actorschap. Aannemers, bewoners en de rest van Nederland werden vooral beschreven aan de hand van ervaringen met een specifieke aannemer. Zij hadden dus niet zozeer een coherente identiteit in de verhalen van respondenten. Wel kwamen vaak dezelfde vragen terug. Voor de aannemer was dit: hoe gaat de aannemer om met de bewoner, winst maken, en de kwaliteit van haar werk? Voor bewoners speelde vooral de vraag: in hoeverre heeft de bewoner actorschap? Wat betreft de rest van Nederland, werd vooral Limburg en het westen aan de orde gebracht. Hierbij werd Limburg vergeleken met Groningen, vanwege hun achtergestelde positie in Nederland. Het westen werd gecontrasteerd met Groningen (en Limburg), vanwege hun vooropgestelde positie in Nederland. Dit onderzoek geeft zo een inkijkje in de achterliggende ideeën die betrokkenen in het gaswinningsgebied over elkaar hebben. Om de onderlinge spanning in het gebied adequaat te kunnen adresseren, is het nodig om meer onderzoek te doen met een relationele inslag.
Date of Award15 Aug 2024
Original languageDutch
SupervisorAbdelilah Ljamai (Supervisor) & Eva Mulder (Supervisor)

Cite this

'