Het leven met obesitas is best wel zwaar: Stigmatisatie, eigenwaarde en geestelijke weerbaarheid bij mensen met obesitas

Abstract

Mensen met obesitas worden gestigmatiseerd omdat zij niet passen binnen het huidige dominante
verhaal waarbij ideale lichamen die van jonge, gelukkige en vooral dunne individuen zijn. In dit
verhaal wordt obesitas gezien als iemand zijn eigen schuld en is het de verantwoordelijkheid van het
individu om het lichaam gezond (dun) te houden. Sociale structuren die bijdragen aan de wereldwijde
groei van het aantal mensen met obesitas, zoals de prijs van snoep ten opzichte van de prijs van
groente, worden gemarginaliseerd. Deze focus op dun zijn en afvallen kan leiden tot zelfstigmatisatie
en dit heeft een negatieve invloed op het gevoel van eigenwaarde bij mensen met obesitas.
Om weg te blijven van zelfstigmatisatie en een positief gevoel van eigenwaarde te behouden
is het noodzakelijk dat mensen met obesitas geestelijk weerbaar zijn tegen de stigmatisatie van
mensen met obesitas. Dit kan mede door de identificatie met alternatieve verhalen waarin een meer
holistisch beeld wordt geschetst. Een beeld waarin obesitas niet wordt gezien als iemand zijn eigen
schuld. Een programma waar gewerkt kan worden aan die alternatieve verhalen zijn de
gecombineerde leefstijlinterventies. Dit zijn tweejarige programma’s waarin mensen met obesitas in
groepen werken aan leefstijlveranderingen.
Voordat er gesproken kan worden over het implementeren van het werken aan geestelijke
weerbaarheid en alternatieve verhalen in de gecombineerde leefstijlinterventies moet eerst in kaart
worden gebracht hoe de stigmatisatie van mensen met obesitas wordt geïnternaliseerd. Er is nog
weinig bekend naar de internalisatie van negatieve stereotype over gewicht. Daarom luidt de
hoofdvraag van dit onderzoek als volgt: ‘in hoeverre wordt de stigmatisatie van mensen met obesitas
geïnternaliseerd door de deelnemers van de gecombineerde leefstijlinterventies?’.
Om deze vraag te beantwoorden zijn tien semigestructureerde diepte-interviews gehouden.
Uit deze interviews is gebleken dat de internalisatie van de stigmatisatie van mensen met obesitas
afhankelijk is van een samenspel van een viertal factoren die in meer of mindere mate aanwezig
kunnen zijn. 1) Ervaringen van wetmatige stigmatisatie (met name grove beledigingen en
microagressies zijn van invloed); 2) het gebruik van informatiemanagementtechnieken (met name
de technieken covering en avoiding); 3) de geestelijke weerbaarheid van het individu; 4) de
beschikbaarheid van collectieve, alternatieve verhalen die het dominante verhaal tegenspreken.
Deze vier factoren kunnen worden meegenomen in de gezondheidszorg door bijvoorbeeld
stigmatisatie van mensen met obesitas bespreekbaar te maken in de gecombineerde
leefstijlinterventies.

Date of Award	12 Jul 2021
Original language	Dutch
Supervisor	Melissa J. Sebrechts (Supervisor) & R. Kruizinga (Supervisor)