Abstract
Vele onderzoeken wijzen op de noodzaak van kwaliteitsverbetering binnen de Nederlandse jeugdzorg door middel van reflectie, maar bieden geen specifiek werkzame methode hiervoor. In het onderwijs zijn positieve ervaringen opgedaan met belichaamde methoden om bewustwording te stimuleren over gedrag, overtuigingen en dynamieken in de samenwerking. Bovendien biedt reflecteren vanuit een lichamelijke benadering kansen om automatische denkwijzen en geïnternaliseerde culturele overtuigingen te vermijden. Deze voordelen van belichaamde methoden leiden tot dit onderzoek met professionals uit de praktijk over wat lichamelijke opstelling in de ruimte biedt in het reflecteren binnen gespecialiseerde jeugdzorg. Door middel van participatory action research is in twee bijeenkomsten samen met belanghebbenden onderzocht of lichamelijke opstelling in de ruimte passend is voor reflectie binnen de gespecialiseerde jeugdzorgpraktijk van entrea lindenhout. De ervaringen van de deelnemers wijzen op de geschiktheid van de opstellingsmethode voor reflecteren bij entrea lindenhout. Uit de analyse van deze ervaringen komen een aantal gedeelde bevindingen over de methode naar voren, namelijk:- Het visuele overzicht in de opstelling biedt overzicht en bewustwording over rolverdeling van betrokkenen en de mogelijkheid om in te zoomen op de complexiteit van het specifieke vraagstuk.
- De lichamelijke wijze waarop men door middel van intuïtie tot inzicht komt is geschikt om bestaande denkpatronen te doorbreken en biedt ruime aandacht voor gevoelens.
- Daarnaast stelt reflectie vanuit lichamelijke beleving het gebruik van taal minder centraal en dit maakt de opstelling geschikt voor personen waarbij taal minder goed overkomt.
- Het gevoelsmatige inzicht vanuit herkenning van het opstellingsbeeld sluit goed aan bij de behoeften van de deelnemers.
- Het visuele inzicht door opstelling van het vraagstuk biedt overzicht en ruimte voor erkenning van de gevoelens van de betrokkenen bij het vraagstuk.
- Het werken met representanten tijdens de opstelling verbreedt het zicht op de kwestie door de inbreng van meerdere perspectieven op de reflectievraag.
Sommige deelnemers vragen zich af of de eigen emoties van representanten het reflectieproces negatief beïnvloeden. Alle deelnemers benoemen dat representanten uitermate geschikt zijn om een aanvullend perspectief aan te reiken in vastgelopen situaties.
Zorgethische reflectie op de bevindingen van de respondenten toont de sterke kwaliteiten van de opstellingsmethode voor reflectie, namelijk het visuele inzicht van het opstellingsbeeld dat erkenning en overzicht over de rolverdeling en de complexiteit van het vraagstuk biedt, de ruime aandacht voor gevoelens vanuit herkenning van het opstellingsbeeld, de mogelijkheid om bestaande denkpatronen te doorbreken vanuit de lichamelijke beleving van het vraagstuk, de brede inzetbaarheid van een lichamelijke methode en vanwege de verruiming van zicht op de kwestie via de inbreng van meerdere perspectieven op de reflectievraag. Deze kenmerken sluiten aan bij de verwachtingen van een geschikte reflectiemethode vanuit de overheid, het werkveld en professionals in de praktijk en maken lichamelijke opstelling in de ruimte passend voor reflectie binnen entrea lindenhout.
| Date of Award | 4 Jul 2024 |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Sponsors | University of Humanistic Studies |
| Supervisor | Alice P. Schippers (Supervisor) & S. L. van den Hooff (Supervisor) |