Abstract
Deze scriptie onderzoekt de mogelijke invloed van het lezen van literatuur op het contact tussen de lezer en anderen vanuit een levensbeschouwelijk perspectief. Hierbij worden de theorieën van transformative reading en bibliotherapie gekoppeld aan Martin Bubers ideeën over menselijke verbondenheid. De hoofdvraag van het onderzoek is: hoe verhoudt het effect van lezen, zoals geformuleerd in transformative reading- en bibliotherapie-onderzoeken, zich tot Bubers ideeën over menselijke verbondenheid?In het eerste hoofdstuk wordt de invloed van lezen op lezers besproken. Literatuur blijkt emoties op te roepen en lezen kan leiden tot herkenning, identificatie en inzicht. Door deze emoties kan het zelfconcept van lezers veranderen en de theory of mind van lezers vergroten. Als lezers een sterkere connectie met personages aangaan, kunnen de effecten van lezen ook sterker worden.
Het tweede hoofdstuk gaat in op Bubers theorieën over contact tussen mensen aan de hand van zijn boek Ich Und Du, waarbij hij de grondwoorden 'Ik-Jij' en 'Ik-Het' gebruikt. Deze grondwoorden beschrijven hoe mensen zich tot de wereld en anderen verhouden. Het 'Ik-Jij'-grondwoord beschrijft een relatie van wederzijdse erkenning en verbondenheid, terwijl het 'Ik-Het'-grondwoord betrekking heeft op het gebruik en ervaren van de wereld en anderen als objecten. Buber stelt dat mensen beide grondwoorden nodig hebben om de zin van het leven te vinden. Daarnaast speelt het ‘centrale Jij’ een belangrijke rol om de verbondenheid die in het Ik-Jij-grondwoord ontstaat om te zetten in echte menselijke verbondenheid.
In het derde hoofdstuk worden de concepten van transformative reading en bibliotherapie gekoppeld aan Bubers theorieën. Er wordt gesteld dat de effecten van het lezen van literatuur, zoals die in transformative reading-onderzoeken zijn aangetoond, zowel met het Ik-Het- als met het Ik-Jij-grondwoord te maken hebben. De effecten van lezen hebben te maken met het Ik-Het-grondwoord omdat literatuur de theory of mind helpt te vergroten, waardoor zij anderen beter leren begrijpen. Aan de andere kant hebben de effecten van lezen te maken met het Ik-Jij-grondwoord. De reden hiervoor is dat lezen gevoelens oproept, lezen leidt tot zelfreflectie en personages de rol van de centrale Jij aan kunnen nemen.
De conclusie van deze scriptie is dat het lezen van literatuur mogelijk kan ondersteunen bij levensvragen over contact tussen het ik en anderen. De verhouding tussen tranformative reading-onderzoek en Bubers theorieën geeft aanleiding om de effecten van lezen op levensvragen verder te onderzoeken in een empirische setting. Literatuur zou theoretisch bezien namelijk kunnen worden ingezet bij ondersteuning bij levensvragen.
| Date of Award | 22 Jul 2024 |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Supervisor | Marieke van den Doel (Supervisor) & Laurens ten Kate (Supervisor) |