Spiritualiteit in tijden van de betekeniscrisis

: Master thesis over Spiritueel Humanisme en het werk van John Vervaeke

Abstract

Het doel van dit literatuuronderzoek was om een bijdrage te leveren tot de wetenschappelijke literatuur door het koppelen van het denken over het spiritueel humanisme met het moderne denken over de betekeniscrisis. We leven in een geïndividualiseerde maatschappij waar geïnstitutionaliseerde levensbeschouwingen onder druk zijn komen te staan en naar de achtergrond zijn verschoven. Daartegenover staat echter dat veel mensen zoekende zijn naar betekenis en zingeving in hun levens. Dit leidde tot de hoofdvraag: Hoe verhoudt spiritueel humanisme zich tot de huidige crisis in betekenisgeving zoals beschreven door John Vervaeke? Door vanuit verschillende perspectieven spiritualiteit te onderzoeken beoogt deze scriptie om zo tot een verdieping van het huidige idee van spiritueel humanisme te kunnen komen. De inzichten over de betekenis van spiritualiteit en humanistisch denken worden vervolgens samengebracht in een bespreking over het spiritueel humanisme. Hier wordt het werk van Leo Apostel, André Compte-Sponville en Hans Alma bestudeerd en met elkaar in verband gebracht. Deze auteurs zien spiritualiteit expliciet als een fenomeen dat losstaat van religie. Daarnaast wordt de relatie tussen humanisme en nihilisme beschreven. John Vervaeke beschrijft de huidige crisis als een ‘zombie-Apocalyps’, een opvatting die overeenkomsten vertoont met André Compte-Sponville zijn beschrijving van een ‘spirituele hongersnood’ en Jaap Van Praag zijn opvattingen over sociaal nihilisme.
Deze perspectieven over spiritueel humanisme worden vervolgens in relatie geplaatst tot John Vervaeke ‘s opvattingen over de huidige crisis van betekenisgeving.
Omdat het gedachtegoed van John Vervaeke nog volop in ontwikkeling is wordt dit aangevuld en vergeleken met het werk van andere auteurs, met als voornaamste Jaap van Praag en Charles Taylor. Tot slot worden de ideeën van Vervaeke over de betekeniscrisis gebruikt om een nieuw licht te werpen op het spiritueel humanisme. Vergelijkbaar met het humanisme van Jaap van Praag, is een van John Vervaeke zijn richtingen uit de betekeniscrisis het “het zoeken naar alternatieve betekenissystemen”. De conclusie is dat het werk van John Vervaeke een toevoeging kan zijn voor actueel spiritueel humanisme wat een leidraad kan vormen voor een weg uit de betekeniscrisis.

Date of Award	14 Mar 2024
Original language	Dutch
Supervisor	Laurens ten Kate (Supervisor) & Fernando Suárez Müller (Supervisor)