Abstract
Probleemstelling: Verschillende denkers, zoals Verhaege, Rosa en Pint, schrijven over de problemen die de hedendaagse westerse neoliberale meritocratie met zich meebrengt. Door de zelfoptimalisering en competitie in de ratrace raken zowel onze lichaam en geest als onze aarde opgebrand. Volgens Rosa is ‘resonantie’ het antwoord op de vervreemding die de nadruk op productie, prestatie en consumptie veroorzaakt. In de werken van bovenstaande denkers blijft echter onderbelicht dat de pijn en onrust die zij beschrijven alleen gaat over de mensen die in de ratrace kunnen meehollen. Is ‘tot meer resonantie komen’ - in Rosa’s woorden - wel haalbaar is voor iedereen? Die vraag wordt in dit onderzoek op het spel gezet doordat een ‘zelfontplooiier’ (Tessa) in dialoog gaat met een ‘overlever’ (Romee), die per definitie buitenspel staat wanneer het (samen)leven tot de ratrace wordt gereduceerd. Door deze verschillend gepositioneerde ervaringen in dialoog te brengen, en daarbij de complexiteit van de laatmoderniteit in acht te nemen, wordt er geprobeerd om op een meer gelaagde manier naar Tronto’s concept van een ‘caring democracy’ en het bijbehorende concept van verantwoordelijkheid te kijken.Hoofdvraag: Hoe ziet (samen)leven in een precaire en laatmoderne samenleving eruit voor ‘overlevende’ versus ‘geslaagde’ mensen, zoals respectievelijk Romee en ik? En tot welke aanbevelingen komen wij om tot een meer caring democracy te komen?
Methode: Er is een kritische en evocatieve duo-etnografie gehanteerd. Er vond een continue heen-en-weerbeweging plaats tussen onze leefwerelden, de literatuur, berichten op sociale media en foto’s.
Bevindingen en discussie: Er zijn ruimtes van ont-moeting, bezinning en inspiratie nodig waar, met oog op asymmetrische wederkerigheid, onderzocht kan worden wat van waarde is in het (samen)leven. Daar kan de gedeelde menselijkheid, kwetsbaarheid en behoefte aan zorg en waardering (h)erkend worden. De ont-moetingen met andere levenswijzen, in het echt van mens tot mens of via sociale media als een andere manier van world traveling, kunnen aanzetten tot (verbeeldings)verzet. Niet enkel uit (zelf)zorg voor de uitgeputte ‘autonomous career man’, die centraal staat in het neoliberale meritocratische discours, maar uit zorg voor een caring democracy. Resonantie is dan niet alleen het kunnen spreken met je eigen stem, zoals Rosa stelt, maar juist ook andermans (mogelijk meer gemarginaliseerde) stemmen versterken en niet overstemmen vanuit het dominante discours. World traveling leidt tot een vergroot bewustzijn van variërende zorgbehoeften en de onderlinge afhankelijkheid die onze samenleving kent. De vraag is alleen hoe om te gaan met dit besef, de overvloed aan (tegenstrijdige) informatie, en bijbehorende (zorg)last. In vervolgonderzoek dient nader te worden onderzocht of er naast Tronto’s concept van ‘privileged irresponsibility’ ook zoiets bestaat als ‘caring too much’, en hoe voorkomen kan worden dat de druk van het (gevoelsmatig) moreel tekortschieten het daadwerkelijke zorgen voor een caring democracy blokkeert.
| Date of Award | 18 Dec 2020 |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Supervisor | Alistair R. Niemeijer (Supervisor) & Merel A. Visse (Supervisor) |