In de scriptie staan niet de vele bronnen van schaamte centaal maar het kenmerk van schaamte – de behoefte tot verbergen - en de betekenis daarvan in het contact met anderen en onszelf. Het lezen en denken over schaamte gaf de mogelijkheid om te ontdekken hoe schaamte het contact tussen mensen belemmert of zelfs onmogelijk maakt maar ook ruimte geeft.
Schaamte is een slecht bekend fenomeen met vele verschijningsvormen. Schaamte kan het ons verdraaid lastig maken. In de vorm van een innerlijke criticus die ons veroordeelt en het allemaal beter weet, kan schaamte een ware kwelgeest zijn. Zo kan schaamte de vorm aannemen van een gevangenis die mensen isoleert in eenzame opsluiting. Maar er is ook een andere gedachte dat de schaamte ons gevoelig maakt voor de ruimte tussen onszelf en de ander waar je niet overheen mag. Die grens die Levinas vergelijkt met de ‘zoom van rozen’. Die verwijst naar eerbied en tederheid. Dan is schaamte een geschenk van de goden dat ons de kans geeft mens en menselijk te zijn.
Dit inzicht leidde tot mijn onderzoeksvraag hoe de negatieve vorm van schaamte kan transformeren in positieve schaamte.
De scriptie is gebaseerd op literatuurstudie en op een eigen beschouwing van schaamte.
Om een antwoord te vinden op de bovengenoemde vraag, ga ik in op de volgende vragen:
• Wat is het karakater van schaamte en hoe ‘ toont’ schaamte zich?
• Wat is het begrippenkader waarin schaamte een plaats heeft?
• Hoe wordt schaamte benaderd van uit wetenschappelijke invalshoeken en hoe wordt naar negatieve schaamte gekeken?
• Welk licht werpt een spiritueel perspectief op schaamte?
• Wat is de betekenis van schaamte voor het humanistisch raadswerk?
In het laatste hoofdstuk kom ik tot een herformulering van mijn onderzoeksvraag. Juist het be- of veroordelen van gedrag en ervaringen in categorieën leidt tot problematische vormen van schaamte. Het paar positief en negatief in de vraag suggereert dat het ene verlaten kan worden voor het andere. Dat lijkt onmogelijk, de twee vormen geen gescheiden gebieden, het zijn geen tegenstellingen maar vormen elkaars complement. Op het moment dat we die twee werkelijkheden kunnen herkennen kan er sprake zijn van transformatie van de werkelijkheidsbeleving en van de schaamte.
| Date of Award | 1 Jan 2007 |
|---|
| Original language | American English |
|---|
| Supervisor | Ton Jorna (Supervisor) & A. Smaling (Supervisor) |
|---|