Mensen met een vluchtverleden zijn vaak het onderwerp van wetenschappelijk onderzoek waarbij een traumaperspectief centraal staat. Dit kan bijdragen aan de vorming van negatieve stereotypes in de maatschappij over mensen met een vluchtverleden als zijnde ‘kwetsbaar’, ‘problematisch’ of ‘zielig’. In dit narratieve onderzoek is echter vanuit een existentieel perspectief onderzocht hoe tweede generatie Koerden in Nederland met een vluchtverleden betekenis geven aan hun eigen vluchtverleden of die van hun familie en hoe hun weerbaarheid daardoor wordt gevormd. Omdat moraal, zin en identiteitsvorming met elkaar verbonden zijn is er gekozen voor de theorie van masternarratives en counternarratives in het onderzoeken van de geleefde ervaring van de respondenten (Lindemann Nelson, 2001). Aan de hand van een Life History Calendar en een interviewguide zijn elf tweede generatie Koerden (25-40 jaar) met een vluchtverleden geïnterviewd. Er zijn vijf masternarratives ontdekt, waarvan vier de deelnemers voornamelijk afbeelden als incapabel, ongewenst of minderwaardig. De vier counternarratives communiceerden vervolgens dat de deelnemers weerbaarheid bezitten om te kunnen omgaan met: het verleden met pijnlijke gebeurtenissen; de onderdrukking door foutieve identificaties van zichzelf en; dat het hun uitnodigt tot reflectie op de eigen ‘waardigheid’ en ‘verbinding’ met anderen. Er zijn drie vormen van het streven naar een ‘goed’ bestaan gevonden waarin humaniteit, rechtvaardig, loyaliteit en gelijkwaardig centraal staan. Concluderend blijkt dat de onderzochte doelgroep betekenis geeft aan het vluchtverleden als een manier: om verklaringen te vinden voor angsten en onzekerheden; om de eigen roots te leren kennen; om de geleefde ervaring in het hier-en-nu te interpreteren en; om persoonlijke kracht en trots te (her)vinden. Dit onderzoek is verkennend geweest op de inzet van de narratieve methode als een gepaste, cultuur sensitieve manier van onderzoeken en nodigt uit tot een cultuurkritische blik op de onderwerpen ‘integratie’ en ‘thuisgevoel’ in het Nederlandse politieke debat.
- narratieve theorie
- levenslooponderzoek
- identiteitsvorming
- masternarratives
- counternarratives
- levensbeschouwing
- Koerden
- vluchtverleden
- moral agency
- betekenisgeving