Sinds de jaren '70 van de vorige eeuw is er sprake van een emancipatiebeweging van mensen met een psychische aandoening. Dit is de herstelbeweging waarbij herstel betekenis krijgt vanuit cliëntenperspectief. Er wordt in literatuur over herstel vaak geschreven over de rol van zingeving zonder dat de betekenis hiervan verder wordt uitgewerkt. In dit onderzoek breng ik de concepten herstel en zingeving in kaart en onderzoek ik de relatie hiertussen. Hiermee wil ik een bijdrage leveren aan de theorievorming over dit onderwerp en ondersteuning bieden voor eventueel vervolgonderzoek naar de rol van de geestelijk verzorger bij herstel. De vraag die ik beantwoord in dit onderzoek is: Wat is de relatie tussen herstel vanuit cliëntenperspectief in de psychiatrie en zingeving in het kader van een breukervaring? Dit doe ik door middel van een literatuuronderzoek.
Herstel vanuit cliëntenperspectief is een uniek en persoonlijk proces waarvan de betekenis afkomstig is uit de cliëntenbeweging. Primair gaat herstel om emancipatie van de cliënt en dit is een andere visie dan die met de nadruk op genezing uit het medisch model van herstel. Eigen kracht en mogelijkheden van degene die herstelt staan centraal bij een herstelproces vanuit cliëntenperspectief. Herstel vanuit dit perspectief vraagt om aandacht voor datgene wat ontbreekt in de psychiatrie: aandacht voor menselijke ontwikkeling en geloof in de krachten en mogelijkheden van mensen met een psychische aandoening.
Zingeving gaat over het maken van verbindingen tussen dingen, gebeurtenissen en relaties. Een proces van zingeving kan worden geïnitieerd door een breukervaring. Een negatief beleefde breukervaring is een ervaring die stress met zich mee brengt en waarbij vanzelfsprekendheden omver worden geworpen. Hierbij is sprake van een discrepantie tussen iemands zingevingskader waarin deze vanzelfsprekendheden een plek hebben en de betekenis die iemand aan een bepaalde gebeurtenis toeschrijft. Deze discrepantie kan een zingevingsproces initiëren.
Uit mijn onderzoek blijkt dat er geen sprake is van een eenduidige relatie tussen herstel en zingeving, maar dat deze begrippen op meerdere manieren met elkaar verbonden zijn. Bij herstel vanuit cliëntenperspectief gaat het om een holistische visie op goede zorg in de psychiatrie waar zingeving in het algemeen een essentieel onderdeel van uitmaakt. Een
herstelproces vanuit cliëntenperspectief en een zingevingsproces bij een breukervaring hebben raakvlakken en verschillen. Een herstelproces behelst altijd een zingevingsproces. Een zingevingsproces kan plaatsvinden zonder herstelproces. Herstel richt zich op empowerment en het bevorderen van welzijn. In een zingevingsproces is dit niet per se het geval maar zingeving kan wel een essentiële rol in spelen bij het bereiken van empowerment en welzijn.
| Date of Award | 1 Jan 2015 |
|---|
| Original language | American English |
|---|
| Supervisor | C. M. Schuhmann (Supervisor) & J. E. M. Machielse (Supervisor) |
|---|