Besluitvorming in de eerstelijns gezondheidszorg is een complex samenspel tussen arts en patiënt, waarin het dominante discours van zelfbeschikking steeds meer een plaats lijkt in te nemen. Het is echter de vraag of de patiënt altijd de ‘klant’ is die wil, kan en mag kiezen. Deze kwalitatieve empirische studie onderzoekt de spanning die hierdoor wordt opgeroepen en is te typeren als een explorerend zorgethisch onderzoek. Een multiple casestudy in drie huisartsenpraktijken laat zowel huisartsen als patiënten aan het woord met een discoursanalyse als theoretische benadering. Wordt het besluit over een behandeling door patiënt en huisarts daadwerkelijk gezamenlijk genomen? Hoe spreken arts en patiënt, ieder vanuit het eigen perspectief, over het nemen van besluiten en wat zeggen zij daarmee over wat zij als goede zorg blijken te ervaren?
In dit onderzoek is besluitvorming in de huisartsenpraktijk te typeren als een dialogisch proces van leren, onderzoeken en articuleren van steeds veranderende behoeften. Hiertoe vertellen patiënt en dokter elkaar (korte) verhalen die zijn ingebed in het grotere narratief van hun doorlopende behandelrelatie. Continue relationele afstemming voedt het vertrouwen in dit proces en maakt het mogelijk om tot een gezamenlijk gedragen besluit te komen. Patiënten zeggen eraan te hechten om een besluit samen met de dokter te nemen, onafhankelijk van hoe zij hun positie als patiënt invullen.
De dokter blijft evenwel de dokter en patiënten verwachten van hem een voorstel en een deskundig besluit, waarover zij kunnen meedenken en waarmee zij kunnen instemmen. De nadruk ligt dan ook op het in dialoog vórmen van het besluit. Het némen van het besluit ligt meer in de handen van de dokter, die sterk de verantwoordelijkheid voelt om het goede besluit ook goed te nemen. Hij neemt daarbij reductie vanuit zijn medisch technische kader in beheer en zoekt vanuit zijn praktische wijsheid samen met de patiënt wat het goede is om te doen of te laten. Een op deze wijze gezamenlijk gevormd besluit onttrekt zich aan een star beeld van autonomie en zelfstandig kiezen. In dit discours van relationaliteit hoeft openlijke asymmetrie geen spanning op te roepen wanneer besluitvorming gelijk opgaat met erkenning als mens. De discoursen waardigheid, verantwoordelijkheid, relationaliteit en vertrouwen zijn ingebed in een groter discours van bekommernis. In deze studie komen drie huisartsen en acht patiënten aan het woord. In die zorgpraktijk is te vinden waar zij van spreken: ‘We kennen elkaar, we vertrouwen en we vertrouwen ons toe. Dat is de basis waarop we samen tot een besluit komen’.
| Date of Award | 1 Jan 2015 |
|---|
| Original language | American English |
|---|
| Supervisor | F. J. H. Vosman (Supervisor) & C. J. W. Leget (Supervisor) |
|---|