Samenvatting
Mensen over de hele wereld hebben dezelfde basisemoties, maar de sensibiliteit of de
gevoeligheid voor indrukken en sferen is zeer ongelijkmatig over de mensen verdeeld. Zo kan
het dat iemand bij voortduring over zijn eigen emoties praat, terwijl hij niet in de gaten heeft
dat zijn veronderstelde toehoorder zich stierlijk verveelt en met zijn gedachten al lang ergens
anders is. Andere mensen lijken een buitengewoon scherp zintuig te hebben voor de sfeer die
iemand bij zich draagt of die in een bepaalde omgeving heerst. Hoewel sensibele mensen
meestal erg gewaardeerd worden omdat zij zich goed kunnen afstemmen op de
onuitgesproken gevoelens van anderen, heeft een overmatige ontwikkeling van deze deugd
wel een keerzijde. Het gevaar dreigt namelijk dat zo iemand overgevoelig wordt voor de
invloeden van buitenaf en dat hij of zij als gevolg daarvan met alle winden lijkt mee te
waaien. Die instabiliteit komt treffend tot uitdrukking in de metafoor van de windvaan.
De vraag of de zo juist geschetste sensibiliteit een eigenschap of een deugd is die in
een leerproces ontwikkeld en verfijnd kan worden, confronteert ons met een lastige opgave,
want leren appelleert aan ons verstand waarmee wij de wereld proberen te begrijpen en te
bevatten, terwijl sensibiliteit nu juist een gevoeligheid betreft voor indrukken en sferen die
niet te vatten zijn en die zich als zodanig moeilijk onder woorden laten brengen. Toch kan de
humanistiek de vraag hoe wij onze sensibiliteit kunnen ontwikkelen niet uit de weg gaan,
want de humanistiek houdt zich bezig met vragen naar zin. Daarom maakt de humanistiek gretig gebruik van relevante inzichten uit de
cultuurpsychologie, de filosofie, de sociologie, de geschiedwetenschap en de religiestudies
die hierop betrekking hebben. De sensibiliteit moet dus verbonden worden met de rationaliteit
die in de wetenschappen tot bloei is gekomen. De vraag waar het in de humanistiek als
praktijkgerichte interdiscipline om draait, is hoe die verschillende disciplines elkaar zodanig
kunnen aanvullen dat onze voeling met en ons inzicht in de aard, de contexten en de
achtergronden van concrete levensvragen verdiept en verrijkt wordt. Is het mogelijk om de
rationaliteit te sensibliseren of is het ideaal van een sensibele rationaliteit een onhoudbare
contradictio in terminis?
| Originele taal-2 | American English |
|---|---|
| Titel | Deugden van de humanistiek: kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht |
| Uitgeverij | Humanistic University Press, SWP |
| Aantal pagina's | 160 |
| ISBN van elektronische versie | 978 90 6665 922 3 |
| ISBN van geprinte versie | 978 90 6665 922 3 |
| Status | Published - 1 jan. 2008 |