Samenvatting
In deze masterthesis wordt de praktijk en het beleid van de schuldhulpverlening in de gemeente Amsterdam onderzocht. De focus van het onderzoek ligt op de social imaginaries, gedefinieerd als de collectieve ideeën, verhalen en symbolen die de basis vormen voor de gedeelde waarden en normen binnen een samenleving. Deze social imaginaries zijn van fundamenteel belang voor het huidige beleid en de praktijk van schuldhulpverlening, omdat ze de onderliggende waarden en normen weerspiegelen die invloed hebben op hoe schuld en armoede worden begrepen, hoe hulpverlening wordt georganiseerd en hoe de benadering naar mensen met schulden toe is vormgegeven.Het doel van dit onderzoek is om een dieper inzicht te krijgen in de rol van social imaginaries in het schuldhulpverleningsbeleid en hoe deze invloed hebben op de manier waarop hulp wordt geboden aan mensen met problematische schulden. Daarnaast is het doel om beleidsmakers, hulpverleners en andere belanghebbenden te informeren over de rol van social imaginaries in schuldhulpverlening, om zo bij te dragen aan een zorgethische benadering en een maatschappelijke discussie over wat goede schuldhulpverlening inhoudt. Het uiteindelijke doel is om een positieve impact te hebben op de levens van mensen met problematische schulden en de manier waarop zij hulp ontvangen.
Het onderzoek volgt een tweeledige benadering, kenmerkend voor de Utrechtse zorgethiek. Het theoretische gedeelte omvat een conceptuele verkenning van social imaginaries en precariteit, en een zorgethische reflectie op Charles Taylor's Modern social imaginaries. Het empirische gedeelte bestaat uit de documentaire Schuldig en het huidige schuldhulpverlenings¬beleid van de gemeente Amsterdam. In het onderzoek is gebruik gemaakt van video-analyse om de schuldhulpverleningspraktijk in de documentaire te onderzoeken. Hierbij zijn twee soorten hulpverlening geïdentificeerd: de gemeentelijke schuldhulpverlening via Doras en de particuliere hulpverlening van het Leefkringhuis Gère Paulussen. Bacchi's theorie is toegepast als analytisch kader om het schuldhulpverleningsbeleid van de gemeente Amsterdam te analyseren.
Uit de analyse kwamen verschillende social imaginaries naar voren. Binnen de gemeentelijke schuldhulpverlening en het beleid van de gemeente Amsterdam ligt de nadruk op de 'schuldige schuldenaar', de 'zelfredzame burger' en de 'faciliterende overheid', waarbij de verantwoordelijkheid voor het ontstaan en oplossen van schulden bij het individu wordt gelegd. Het Leefkringhuis benadrukt daarentegen de 'collectieve verantwoordelijkheid', 'onderlinge steun en solidariteit', en 'gemeenschappelijk ondersteuningsnetwerk', waarbij de verantwoordelijkheid voor het oplossen van schuldenproblematiek als een collectieve verantwoordelijkheid wordt gezien. De waarden van verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid spelen een centrale rol spelen in de benadering van schuldhulpverlening binnen de gemeentelijke hulpverlening, het beleid van de gemeente Amsterdam en het Leefkringhuis.
De zorgethische reflectie op de bevindingen toont aan dat de huidige benadering van schuldhulpverlening in Amsterdam sterk leunt op individuele verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid en versterkt wordt door disciplinerende aspecten. Deze aanpak kan leiden tot marginalisatie en uitsluiting van mensen met problematische schulden. Er is een duidelijke noodzaak voor een meer relationele en collectieve benadering, die rekening houdt met de complexiteit en de relationele aard van zorg. Het Leefkringhuis biedt een waardevol voorbeeld van zo'n benadering.
Deze reflectie benadrukt de essentie van een verschuiving in de heersende social imaginaries, met aandacht voor de relationele aard van zorg, de bredere context van precariteit en de waarde van ondersteunende gemeenschappen. Het realiseren van deze verschuiving vormt een uitdaging, maar is essentieel om de schuldhulpverlening beter af te stemmen op de behoeften en situaties van mensen met problematische schulden.
| Datum prijs | 24 aug. 2023 |
|---|---|
| Originele taal | Dutch |
| Begeleider | Pieter Dronkers (Supervisor) & Carlo J. W. Leget (Supervisor) |